یکی از مباحث مهم درعیب یابی گوشی های موبایل، بررسی عملکرد صحیح جریان مصرفی در مدارات یا همان به اصطلاح جریان کشی گوشی است.
با بررسی جریان کشی یک دستگاه می‌توان علت خاموشی و عدم عملکرد صحیح گوشی، عدم اجرای صحیح نرم افزار راه اندازی و سیستم عامل، عدم صحیح تخلیه میزان شارژ در باتری و پاسخ به این سوال مهم که آیا گوشی سالم است یا نه رسید. با این بررسی و عیب یابی دقیق تر، می توان به رفع ایراد احتمالی دستگاه اقدام نمود .
به طور کلی جریان مصرفی یا به اصطلاح جریان کشی در یک گوشی در سه وضعیت زیر بیشتر بررسی می‌شود:
1. قبل از روشن کردن گوشی، اصطلاحا قبل ازفشردن کلید پاور
2. در حین روشن شدن و لود شدن نرم افزار ها و راه اندازی سخت افزار ها و شناخت شبکه و …
3. حالت آماده به کار یا به اصطلاح استند بای (Stand By)که دستگاه روشن است ولی چند دقیقه کنار گذاشته شده است.
1 : بررسی جریان کشی قبل از روشن کردن دستگاه موبایل ( جریان کشی قبل از پاور )
در این حالت چون هنوز فرمان روشن شدن گوشی توسط فشردن کلید پاور (یا همان کلید خاموش و روشن ) صادر نشده است، نباید هیچ مصرف جریانی و یا به اصطلاح جریان کشی اتفاق بیافتد و جریان کشی دستگاه باید صفر باشد.
بررسی این امر به دو روش ساده قابل اجراست .
روش اول : بررسی گوشی بصورت خاموش و با باتری سالم و اصلی
در این روش اندازه گیری و ثبت میزان شارژ باتری، در یک مدت زمان معین انجام می‌گیرد. این آزمایش را می‌توان با اندازه گیری شارژ باتری وبا دستگاه مولتی متر در مدت مثلا یک ساعت،از باطری که بر رویگوشی خاموش قرار دارد انجام داد و از کاهش میزان شارژ که به صورت غیر معمول در آن اتفاق افتاده است، به جریان کشی اضافه گوشی در حالت خاموش پی برد .
نکته : معمولا گوشی‌هایی که بر اثر آب خوردگی معیوب می‌شوند و مدارات تغذیه آن، دارای نقص و اتصالی شده‌اند،حتی اگر گوشی را خاموش کنیم و باتری نیز سالم و اصلی باشد، شاهد تخلیه سریع شارژ باتری و حتی جریان کشی غیر معمول منجر به تخلیه کامل شارژ هستیم که باعث عدم توانایی باتری برای روشن کردن مجدد گوشی می‌شود.
روش دوم : این روش با اتصال دستگاه به یک منبع تغذیه دیجیتال و مشاهده میزان جریان مصرفی آن که می‌بایست قبل از پاور صفر باشد، ارزیابی می‌شود.
باتری را از روی گوشی برداشته و به ترتیب سیم‌های قطبمنفی و مثبت دستگاه منبع تغذیه را به پبن ها یا همان پایه‌های منفی و مثبت کانکتور باتری یا همان محل اتصال باتری بر روی برد وصل می‌کنیم. بر اساس توضیحات داده شده، انتظار مشاهده عدد صفر را بر روی صفحه نمایشگر دیجیتال جریان دهی دستگاه، خواهیم داشت.
در واقع باید میزان جریان کشی قبل از فشردن کلید پاور عدد صفر باشد، چون در این حالت هیچ مداری فعال نیست و نباید هیچ مصرف جریانی مشاهده گردد.
در صورت مشاهده میزان جریان کشی بیشتر از عدد صفر، دسته بندی زیر را برای ایراد جربان کشی غیر معمول در نظر می‌گیریم. اگر میزان عدد جریان کشی مشاهده شده در صفحه نمایشگر، برابر با حداکثر تنظیم جریان دهی دستگاه منبع تغذیه باشد، مثلا دستگاه منبع تغذیه را برای جریان دهی روی عدد یک آمپر محدود کرده باشیم و به محض اتصال گوشی به طور صحیح به منبع تغذیه، در صفحه نمایشگر دیجیتال جریان منبع تغذیه ، همه جریان یا همان عدد یک آمپر را ببینیم، به این نوع، جریان کشی حداکثری یا اصطلاحا اتصال کامل گفته می‌شود و نشانگر اتصال کوتاه یا اتصال بلافاصله، مدار مثبت با مدار منفی است.
این اتفاق معمولا می‌تواند ناشی از سوختن یک قطعه موازی و اتصال آن در مدارات تغذیه مثبت VBAT و تغذیه منفی GND باشد که با بررسی برد سخت افزاری گوشی و تعمیر آن، ایراد اتصال برطرف و جریان کشی غیر معمول گوشی درست شده و جریان کشی قبل از کلید پاور صفر می‌گردد.
نکته : درصورتی که سیم‌های منبع تغذیه را معکوس به کانکتور باطری یا همان محل اتصال باتری متصل کنید، یعنی مثبت منبع تغذیه اشتباهی به منفی کانکتور باطری و برعکس، در این صورت منبع تغذیه اتصال کامل مدار گوشی و حداکثر جریان کشی را نشان می‌دهد. در بعضی از گوشی‌ها همین عدم دقت و اشتباه ساده می‌تواند باعث آسیب جدی به مدارات تغذیه گوشی و خاموشی کامل آن شود. در هنگام اتصال سیم‌های منبع تغذیه به کانکتور باتری جهت قطب‌های اتصال آنها را کاملا و دقیق رعایت کنید.
توجه : بر روی قسمت بالای باتری و به محل پدهای اتصال آن نگاه کنید. مشاهده می‌کنید که معمولا یک علامت مثبت و منفی
شما را جهت تعیین قطب‌ها، راهنمایی می‌کند.
اگر هنگام اتصال گوشی به منبع تغذیه، باتری در اختیارتان نبود به سادگی می‌توانید توسط مولتی متر که آن را بر روی تست بازر یا همان بوق قرارداده‌اید، با اتصال یکی از سیم‌های مولتی متر به نقطه‌ای فلزی از بدنه برد (همان منفی برد) و اتصال سیم دیگر آن به ترتیب به پایه‌های کانکتور باتری، فقط یک پایه کانکتور باتری توسط مولتی متر بوق می‌زند و همان قطب منفی باطری است. چون پایه منفی کانکتور باطری به منفی برد متصل است.
حالا سیم منفی منبع تغذیه را به پایه منفی مشخص شده کانکتور باتری با اطمینان وصل کنید و سیم مثبت را به پایه دیگر کانکتور باتری که احتمالا پایه مثبت است، امتحان کنید. در این وضعیت دیگر هیچ خطری شما را تهدید نمی‌کند.
نکته : در صورتی که گوشی آب خوردگی داشته باشد، قبل از سرویس آب خوردگی هرگز گوشی را با منبع تغذیه آزمایش نکنید، زیرا باعث گسترش خسارت خواهد شد. همچنین در گوشی که احتمال اتصالی می‌دهیم، برای این که کمترین آسیب در هنگام تست جریان کشی به آن وارد شود، بهتر است دامنه جریان دهی منبع تغذیه را ابتدا روی 0.5 آمپر محدود کنیم تا اگر ایراد گوشی اتصال کامل باشد، منجر به گسترش خسارت و آسیب به مدارات تغذیه و برد گوشی نشود.
2 : بررسی جریان کشی در زمان روشن شدن دستگاه موبایل (جریان کشی بعد از پاور)
هر گوشی براساس طراحی و امکانات سخت افزاری آن دارای مراحل جریان کشی متفاوتی در زمان روشن شدن است. مقدار جریان کشی اکثر گوشی‌ها درهنگام بوت و اجرای سیستم‌عامل، مرحله شناخت سیم کارت، جستجوی شبکه، اجرای سایر برنامه‌ها و فعال سازی قسمت‌های مختلف نسبت به هم متفاوت هستند. اما در دو گوشی مشابه تقریبا، جریان کشی یکسان است.
نکته مهم این است که همه گوشی‌ها دراین وضعیت، تابع یک الگو رفتاری مشخص‌اند که در حین روشن شدن، در مراحل راه اندازی گوشی در بخش‌های متفاوت، جریان بصورت نوسانی از کم به زیاد در هر مرحله از راه اندازی افزایش یافته و مجددا به یک مقدار پایه‌ای بر می‌گرد که با مقایسه این مقادیر با نحوه‌ی جریان کشی یک گوشی سالم از همان مدل می‌توان به تغییرات محسوس جریان کشی غیر معمول در هر مرحله از راه اندازی گوشی مورد آزمایش پی برد و نتیجه گرفت نرم افزار و یا قطعات سخت افزاری درگیر در آن مرحله راه اندازی احتمالا سالم و یا معیوب هستند.
مثلا درهنگام روشن شدن گوشی در یکی ازمراحل راه اندازی، صدای بلندگو و یا لرزش در ویبراتور فعال می‌شود که اگر در مقایسه با یک گوشی سالم از همان مدل تغییر مقدار جریان کشی غیر عادی مشاهده شود، می‌توان نتیجه گرفت : احتمالا قطعه مورد نظر بلندگو یا ویبراتور که در مثال بالا آمده معیوب هستند و به همین دلیل خرابی است که در این مرحله جریان کشی باعث مصرف جریان بیشتر از حالت عادی در گوشی شده‌اند.
در این صورت می‌توان با تعویض قطعه مورد نظر ایراد را برطرف کرد.
البته بررسی وضعیت جریان کشی، همیشه به این سادگی نیست و معمولا چنین نتیجه گیری به سهولت اتفاق نمی‌افتد و در مسیر تعمیر می بایست به بررسی دقیق عملکرد کامل مدار در هر مرحله از لحاظ نرم افزار و سخت افزار پرداخته شود.
نکته : بعضی از تعمیرکاران وضعیت جریان کشی گوشی را بر اساس تجربه شخصی خود در تعمیر یک گوشی خاص
بیان نموده اند و فقط به مشاهدات عینی خود اشاره می‌کنند .
توجه : در حالت کلی این راهکارها به هیچ عنوان در همه گوشی‌ها کارایی ندارد.
نکته مهم : مجددا به این نکته در بررسی این وضعیت جریان کشی تاکید می‌شود. حالت نوسانی افزایش و کاهش جریان در مراحل راه اندازی گوشی مورد آزمایش بایستی شبیه رفتار یک گوشی سالم از همان مدل باشد.
نکته : اگر در هر مرحله راه اندازی چه در ابتدای روشن شدن گوشی و یا در سایر مراحل و فعال سازی بخش‌های سخت افزاری تفاوت آشکار و زیادی در رفتار جریان کشی بصورت غیر عادی و اضافی مشاهده کنیم، توجه به عملکرد نرم افزار و سخت افزار در آن مرحله راهگشای اصلی عیب یابی و رفع ایراد خواهد بود .
3. بررسی جریان کشی در حالت استندبای (Stand By) بودن دستگاه موبایل
اگر به یک گوشی که مراحل روشن شدن را سپری کرده است فرمان دیگری داده نشود، پس از مدت زمان کوتاهی مشاهده خواهید کرد که نور صفحه نمایش و صفحه کلید خاموش شده و گوشی به حالت آماده به کار یا به اصطلاح استندبای (Stand By) می‌رود. در این وضعیت کمترین میزان جریان کشی که معمولا در همه گوشی‌ها عددی بین صفر تا 20 میلی‌آمپر (0 تا 0.02 آمپر) است مشاهده می‌گردد.
در چنین شرایطی در صورتی که فرمانی به گوشی وارد شود، دستگاه بلافاصله از حالت استندبای خارج شده و جریان کشی افزایش می‌یابد. در واقع در چنین شرایطی به غیر از آی سی‌هایی که نقش فعال نگه داشتن گوشی را بر عهده دارند که اغلب جریان کشی بالایی هم ندارند، بقیه قطعات خاموش هستند و هیچ جریانی مصرف نمی‌کنند.
نکته مهم : در واقع به محض این که فرمانی به گوشی وارد شود، گوشی ازحالت استندبای خارج شده و گوشی فعال می‌شود و نسبت به اجرای فرمان داده شده واکنش نشان می‌دهد که منجر به استفاده جریان بیشتر یا همان جریان کشی اضافی خواهد شد.
پس اگر در حالت استندبای جریان کشی اضافی در گوشی مورد آزمایش مشاهده شود، می‌توان نتیجه گرفت که بخشی از گوشی بطور ناخواسته همواره در حال فعالیت است که باعث مشاهده جریان کشی در حالت آماده به کار و بصورت اضافی و غیر عادی گردیده است.
جریان کشی اضافی در حالت استندبای که به واسطه فعالیت‌های ناخواسته اتفاق می‌افتد، می‌تواند ناشی از موارد مانند : برنامه‌های اجرایی همواره فعال صدور فرمان‌های نرم افزاری غلط و اختلال در سیستم‌عامل و یا ویروسی شدن گوشی باشد. مثلا برنامه نرم افزاری چون اسکرین سیور (Screen Saver) اگردرگوشی نصب و روشن باشد، به محض اینکه گوشی به حالت استندبای برود، نرم افزار فعال می‌شود.
اگر ایراد و اختلالی در یک قطعه سخت افزاری ایجاد شده باشد می‌تواند موجب فعالیت مخرب و جریان کشی دائم در قطعه شود.
در تمام این موارد همواره جریان کشی غیر عادی درحالت استندبای مشاهده می‌شود.
کته: ایرادهای سخت افزاری، آثار به جا مانده از آب خوردگی‌ها، آسیب و شکستگی دربرد گوشی، اتصال و سیم کشی‌های غلط، اشتباه در نصب و جهت قطعات اشتباه، جایگزینی قطعات معیوب و سوخته و نصب قطعات غیر اصلی می‌توانند جریان کشی اضافی و غیر عادیدر گوشی ایجاد کنند، پس در وضعیت استندبای نیز این جریان کشی اضافی و غیر عادی دیده خواهد شد.
با تعمیر مدار مربوطه و یا تعویض قطعات معیوب، به راحتی ایراد برطرف می‌گردد .
نکته: مقدار جریان کشی اضافی غیر عادی در صورتی که کم باشد، معمولا تاثیر خیلی زیادی در تخلیه شارژ باطری ندارد و خیلی حساسیت برای تعمیر در مشتری یا تعمیرکار برای رفع ایراد آن ایجاد نمی‌کند .
نکته : اگر دستگاه منبع تغذیه دیجیتال دقت سنجش و نمایش جریان دهی آن تا صدم آمپر باشد، (دقت تا دو رقم اعشار 0.00) یعنی مقدار جریان میلی آمپر، هزارم آمپر را (دقت 0.000) نمی‌تواند نمایش دهد، در صفحه نمایشگر به جای نمایش اعداد 0 تا 9 میلی آمپر (0 تا 0.009 )، فقط عدد صفر (0.00) را نمایش می‌دهد. رقم سوم اعشار را نمی‌تواند نمایش دهد، به همین دلیل اغلب در وضعیت استندبای و درصفحه نمایشگر منبع تغذیه عدد صفر نمایش داده می‌شود .
نکته مهم : پس این عدد صفر به معنای جریان کشی و یا جریان مصرفی صفر درگوشی نیست، (چون گوشی روشن است) مفهوم آن دقیقا یکی از اعداد بین 0.001 تا 0.009 می‌باشد.